ปุ๋ยดีเริ่มที่ชุมชน คุณภาพชีวิตดี มีรายได้ ก้าวแห่งความกล้า เพื่อพัฒนาชุมชนยั่งยืน ที่บ้านดอนไชยป่าแขม ซึ่วมีประชากรในพื้นที่ กว่า 210 ครัวเรือน จำนวน 700 คน ในหมู่บ้านทำการเกษตรที่หลากหลาย เน้นเพาะปลูกพืชไร่เป็นหลัก อาทิ มันสำปะหลัง ข้าวโพด ผักกาดเขียวปลี เป็นพืชเศรษฐกิจสร้างรายได้ในพื้นที่
นอกจากนี้ยังมีสิ่งที่ก่อให้เกิดค่าใช้จ่ายเกินอัตราสำหรับเกษตรกรในชุมชน คือ ค่าใช้จ่ายจากการซื้อปุ๋ยอินทรีย์นอกพื้นที่ในจำนวนมาก จึงเป็นสาเหตุให้ชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลง จุดประกายความคิด การลดต้นทุนการซื้อและหันมากำจัดขยะแบบระบบหมุนเวียนนำกลับมาใช้ใหม่ภายในชุมชนบ้านดอนไชยป่าแขม
บ้านดอนไชยป่าแขม ต.ออย อ.ปง .พะเยา ได้รับการสนับสนุนส่งเสริมจากท้องถิ่นและองค์การบริหารส่วนตำบลออย พร้อมปฏิบัติหน้าที่ให้ความช่วยเหลือประสานงานภายในพื้นที่การปกครอง ให้มีการเข้ามาสนับสนุนจากหลายภาคส่วน ทั้งจาก มหาวิทยาลัย / สวทช / และเครือเจริญโภคภัณฑ์ ที่เข้ามาเป็นกำลังสำคัญ ผลักดันส่งเสริมชุมชน แก้ไขปัญหาและ ต่อยอดสิ่งของเหลือใช้จากทำการเกษตร ที่ชาวบ้านมี ให้กลายเป็น “ปุ๋ยชุมชน” โดยให้นักวิชาการและคณะทำงานจากเครือฯ เข้ามาถ่ายทอดองค์ความรู้ เกิดเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปุ๋ยอินทรีย์ ชีวภาพ
คุณชัยวัฒน์ พุฒศรี ผู้จัดการแผนกปฏิบัติการความยั่งยืน หน่วยงานพัฒนาความยั่งยืนภาครัฐ สำนักบริหารความยั่งยืน ธรรมาภิบาล และสื่อสารองค์กร เครือเจริญโภคภัณฑ์ กล่าวว่า เกษตรกรในพื้นที่บ้านดอนไชยป่าแขม มีความตั้งใจให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี เป็นการแลกเปลี่ยน และเติมเต็มสิ่งที่ขาดนำมาสู่ชุมชน ในการเติมองค์ความรู้ ที่ยังคงเป็นจุดอ่อนสำหรับเกษตรกรหลายคนต้องได้รับการเติมเต็ม แก้ไขปัญหาอย่างถูกวิธี
พูดถึงเรื่องการทำตลาด เกษตรกรหลายคนมีเพียงแนวความคิด อยากทำแต่ยังไม่รู้ว่าช่องทางสู่รายได้ที่แท้จริงต้องทำอย่างไร การนำเทคโนโลยี เข้ามามีบทบาทจึงเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ทีมงานและชุมชน ทำงานด้วยกันได้ง่ายและสะดวกมากยิ่งขึ้น
นอกจากนั้นการบริหารจัดการกลุ่ม อย่างเป็นระบบและครบวงจร ประกอบด้วยทุนคุณธรรมจากค่าแรงสู่รายได้จุนเจือครอบครัว สร้างการหมุนเวียนเงินทุนภายในชุมชนอย่างสร้างสรรค์ ไปสู่การขับเคลื่อนของความยั่งยืน ทำให้ชุมชนเข้มแข็งและกล้าลงมือทำ หากทุกชุมชน มี ครบ ทั้ง 5 สิ่ง จะสามารถเป็นแรงผลักดันให้ชุมชนเกิดการพัฒนาพร้อมก้าวสู่ การเป็น Social Enterprise อย่างเต็มรูปแบบ
คุณอภินันท์ บุญธรรม ผู้ใหญ่บ้านดอนไชยป่าแขม ผู้ดูแลพื้นที่แห่งนี้มากว่า 20 ปี กล่าวว่า ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มีความภาคภูมิใจที่ภายในชุมชน ได้รับการสนับสนุนมาอย่างต่อเนื่องจากทุกภาคส่วน
“วันนี้ เป็นความพยามของพวกเราทุกคน ที่จะให้การผลิตปุ๋ยชุมชน ก้าวสู่ความสำเร็จได้ ต้องเกิดจากการเรียนรู้สิ่งเก่านำมาแก้ไข คิดนอกกรอบมากขึ้น เดินหน้าเพื่อการพัฒนาชุมชน และต้องลงมือทำไปพร้อมกัน”
คุณจำเนียร สมนาเมือง คณะกรรมการวิสาหกิจชุมชนเเปรรูปปุ๋ย อินทรีย์ชีวภาพ บ้านดอนไชยป่าเเขม เล่าว่า การผลิตปุ๋ยครั้งนี้ เป็นครั้งที่สองของกลุ่ม ซึ่งในช่วงเดือน พฤษภาคมทางกลุ่มเกษตรกร อยู่ในช่วงการเตรียมวัตถุดิบใช้ทำปุ๋ย และจะมีการรวมกลุ่มกันอีกครั้งภายในช่วงต้นเดือน มิถุนายน ทำปุ๋ยหมักอินทรีย์ สูตร วิศวะกรรมแม่โจ้ 1 ขึ้นที่ถือเป็นความภูมิใจให้เกษตรกรในพื้นที่ มีรายได้ เลี้ยงดูครอบครัว
ปัจจุบัน ชุมชนเร่งเดินหน้าสร้างตราสินค้า “ ฮักษ์น้ำยม “ โดยได้รับความร่วมมือจากมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จังหวัดเชียงใหม่ เข้ามาให้องค์ความรู้ เรื่องการออกแบบและสร้างตราสินค้าชุมชน แก่เกษตรกรในพื้นที่ พร้อมวางแผนการ กระจายรายได้ในอนาคตสู่ชุมชน ให้ครอบคลุมมากยิ่งขึ้น อีกทั้งแผนบริหารจัดการที่ดีขึ้น สะดวกรวดเร็ว
เครือเจริญโภคภัณฑ์และชาวบ้านดอนไชยป่าแขมดำเนินการมาแล้วกว่า 3 ปี วันนี้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเเปรรูปปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ มีสมาชิกกลุ่มร่วม 78 ครัวเรือน มีการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ปีที่แล้วจำนวน 23,000 กิโลกรัม และมีผลตอบแทนจากการสร้างรายได้มากกว่า 110,400 บาทในปีที่ผ่านมา
ในปีนี้ คาดการณ์ ว่าจะสามารถผลิตปุ๋ยได้ 50,000 กิโลกรัม และมีรายได้เพิ่มขึ้นมากถึง 240,000 บาท
บ้านดอนไชยป่าแขม เป็นอีกหนึ่งชุมชนที่ร่วมสร้างความตระหนักรู้ให้แก่เกษตรกรเห็นคุณค่าการใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน์พัฒนา ต่อยอดให้ตนเองและชุมชน พร้อมมุ่งไปสู่เป้าหมาย ลดต้นทุน สร้างรายได้ กระจายความสุขเลี้ยงดูครอบครัว เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี
